Τοπική γαστρονομία

Τοπικά παραδοσιακά προϊόντα της περιοχής

Τα τοπικά προϊόντα της Δεσκατιώτικης γης παράγονται κυρίως από επιχειρήσεις μικρού μεγέθους, συνήθως οικογενειακού χαρακτήρα, που βρίσκονται διάσπαρτες σε όλο τον ορεινό χώρο της περιοχής.

Τα κυριότερα προϊόντα που παράγει ο Δήμος μας είναι κτηνοτροφικά, γαλακτοκομικά (φέτα, κασέρι, κεφαλοτύρι, ανεβατό μπατζιος), δημητριακά, όσπρια, κηπευτικά, μήλα, αρωματικά φυτά ,κρασί , τσίπουρο, τραχανά, γλυκά κουταλιού, μαρμελάδες.

Η ανάδειξη των τοπικών μας προϊόντων είναι το μέσο για να γίνουν πιο δυναμικές οι τοπικές οικονομικές δραστηριότητες (γεωργία, κτηνοτροφία, βιοτεχνία, εμπόριο), πάντα με γνώμονα τον σεβασμό προς το περιβάλλον και τον τοπικό πολιτισμό.

Η τυροκομία αποτελεί σημαντική οικονομική δραστηριότητα στο Νομό Γρεβενών. Το κύριο προϊόν είναι η φέτα, παράγονται ωστόσο και άλλα είδη τυριών σε μικρότερες ποσότητες όπως ανεβατό, κασέρι, κεφαλοτύρι, μανούρι και μπάτζιος τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί όλα ως ΠΟΠ.

Το ανεβατό Γρεβενών έχει χαρακτηριστεί ως ΠΟΠ από την Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι ένα κρεμώδες τυρί που παρασκευάζεται από παστεριωμένο κατσικίσιο γάλα στην περιοχή των Γρεβενών. Έχει αλμυρή και υπόξινη γεύση και πλούσιο άρωμα. Αποτελεί εξαιρετικό επιτραπέζιο τυρί που συνοδεύει ευχάριστα τα γεύματα και κάθε κρασί.

Τα τοπικά τυροκομεία απορροφούν κυρίως το αιγοπρόβειο γάλα, και στη συνέχεια προωθούν τα προϊόντα τους στις τοπικές αγορές της Δυτικής Μακεδονίας, ενώ σημαντικές ποσότητες τοπικών τυροκομικών προϊόντων διακινούνται σε αγορές εκτός της περιφέρειας και στο εξωτερικό. Το αγελαδινό γάλα απορροφάται σχεδόν αποκλειστικά από τις μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες, οι οποίες και έχουν αναλάβει τη διακίνησή του κυρίως στην εσωτερική αγορά. 

Παρουσιάζει παγκόσμιο γεωλογικό ενδιαφέρον αφού είναι το σημείο «Γέννησης της Ευρώπης», το σημείο όπου σύμφωνα με μελέτες του JAAN BRUNE από τον διαχωρισμό της Παγγαίας Ηπείρου προήλθαν οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Ευρώπης και της Αφρικής.

Διαθέτει μοναδικές φυσικές ομορφιές οι οποίες σε συνδυασμό με τα σημαντικά πολιτιστικά μνημεία, τα υπέροχα μοναστήρια, τα γραφικά ξωκλήσια, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα και την τοπική γαστρονομία της περιοχής συνθέτουν έναν προορισμό μοναδικό, ιδανικό για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

Η πλειοψηφία των κατοίκων του είναι αγρότες, πολίτες του καθημερινού μόχθου και της βιοπάλης, που εργάζονται 365 μέρες το χρόνο δίχως διάλειμμα, άνθρωποι της πραγματικής παραγωγής.

Στο Δήμο Δεσκάτης παράγονται εξαιρετικής ποιότητας προϊόντα τα οποία έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη θέση στην αγροτική παραγωγή της περιοχής, ενώ παράλληλα μέσα από δράσεις προβολής αποκτούν διαρκώς αυξανόμενο κοινό.

ΧΛΩΡΙΔΑ -ΠΑΝΙΔΑ

Η φύση της Βουνάσας παρουσιάζει σπάνια πουλιά (χρυσαετός, πετρίτης, μαυροπελαργός, γερακίνα, φιδαετός, κ.α.) ,12 είδη ερπετών -αμφίβιων (το σπάνιο σε εθνικό επίπεδο ερπετό οχιά χωρίς κέρατο) και 12 είδη θηλαστικών. Τα πεζοπορικά μονοπάτια σηματοδοτημένα και μη, δίνουν την ευκαιρία να συναντήσουμε μια ενδιαφέρουσα ποικιλία ζώων και πουλιών, που περιλαμβάνει λίγους μεγάλους θηρευτές κι ένα μεγάλο αριθμό από κοινότερα είδη, τυπικά των ημιορεινών και αγροτικών οικοσυστημάτων. Εδώ συναντούμε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά είδη ορεινής πανίδας: αρκούδες, λύκους, αλεπούδες, νυφίτσες, ζαρκάδια, αγριόχοιρους, ασβούς, σκαντζόχοιρους κ.α. Τα κυριότερα είδη πουλιών είναι: πέρδικα, κότσυφας, κίσσα, τρυγόνι, φάσα, κόρακας, καρακάξα, κοκκινολαίμης, αετός, κούκος, τσαλαπετεινός κουκουβάγια, τσιτσίλιαντρος, τσίχλα, σιταρήθρα, μελισσοφάγος κ.α. Η Βουνάσσα ξεχωρίζει στο νομό Γρεβενών από τα μεσογειακά είδη φυτών, όπως πουρνάρι, παλιούρι, αγριοκορομηλιές ,γκορτσιές , κρανιές, τσάι του βουνού, μέντα, λεβάντα, σαλέπι, ρίγανη, βάλσαμο, ασφάκια, κρόκος κτλ. Από πλευράς χλωρίδας, οι κυριότεροι τύποι φυτών και δένδρων που συναντούνται είναι: έλατο, πεύκο, ρομπόλι, βελανιδιά, πλάτανος, ιτιά, πουρνάρι, γαβρί κ.λ.π. Ονομαστό προϊόν είναι το τσάι του βουνού «σιδερίτης», (το ήμερο όπως λέγεται) κίτρινου χρώματος και το φλαμούρι. Το κλίμα είναι υγιεινό, ξηρό και δροσερό, ιδιαίτερα το καλοκαίρι.

Η ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Στη Δεσκάτη, στη θέση Μέλοβο (5 χλμ. νότια της πόλης) βρίσκεται η αρχαιότερη δρυς της Ευρώπης μια υπερ-αιωνόβια βελανιδιά, ηλικίας περίπου 1300 ετών. Πρόκειται για μια σπάνια, ποδισκοφόρο δρυ (quersus pedunculiflora), που σύμφωνα με τους επιστήμονες που πραγματοποίησαν την χρονολόγησή του ,φαίνεται να φύτρωσε περίπου το 720 μ.Χ. Έχει διάμετρο 2,25 μέτρα και η περίμετρος του κορμού της , στο ύψος του στηθαίου, είναι 7,06 μέτρα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 658  μέτρων και το ύψος της είναι 25 μέτρα. Είναι το παλιότερο δένδρο στην Ευρώπη στο είδος του και το αρχαιότερο στην Ελλάδα.